Mater gronynnol (PM10)

Ffynonellau PM10

Mae mater gronynnol (PM) yn ronynnau mân iawn o solidau neu hylifau yn yr aer. Dim ond 10 micrometr mewn diamedr yw’r gronynnau.O ran cyd- destun, mae lled blewyn o wallt dynol yn 50 i 70 micrometr.

Prif ffynonellau mater gronynnol yw:

• llwch o safleoedd adeiladu
• llwch o safleoedd tirlenwi
• llwch o amaethyddiaeth
• tanau gwyllt
• paill
• gorsafoedd pŵer
• Cerbydau

Effeithiau ar iechyd

Mae effeithiau iechyd byrdmor PM10 yn cynnwys:

• anhawster anadlu
• pesychu
• llid yn y llygaid, y trwyn a’r gwddf
• tyndra a phoen y frest

Mae effeithiau hirdymor PM10 yn cynnwys:

• difrod i feinwe’r ysgyfaint 
• asma
• methiant y galon
• canser
• clefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint (COPD)