Mater gronynnol (PM2.5)

Ffynonellau PM2.5

Mae mater gronynnol (PM) yn ronynnau mân iawn o solidau neu hylifau sydd yn yr aer. Dim ond 2.5 micrometr mewn diamedr yw’r gronynnau.O ran cyd- destun, mae lled blewyn o wallt dynol yn 50 i 70 micrometr.

Gall gronynnau PM2.5 gynnwys:

• llwch
• huddygl
• mwg
• diferion hylif

Prif ffynonellau mater gronynnol yw:

• llosgi tanwydd mewn cerbydau, diwydiant ac eiddo domestig
• traul ar deiars a breciau
• pridd a llwch yn cael eu chwythu gan y gwynt
• gronynnau ewyn y môr
• llosgi llystyfiant

Effeithiau ar iechyd

Gall effeithiau iechyd byrdymor PM2.5 gynnwys cyflyrau sy’n gwaethygu, fel:

• asma
• clefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint (COPD)

Gall effeithiau hirdymor PM2.5 gynnwys:

• strôc
• canser yr ysgyfaint
• diabetes
• clefyd Alzheimer a chlefyd Parkinson
• iechyd ysgyfaint gwael mewn plant